Definitie

Aangevraagde nieuwbouwwoningen worden gedefinieerd als het totaal aantal wooneenheden binnen de vergunningsaanvragen voor nieuwbouwwoningprojecten in het Omgevingsloket. Deze nieuwbouwwoningen worden gedifferentieerd volgens hun ligging binnen of buiten het bestaand ruimtebeslag. Ruimtebeslag is de ruimte die ingenomen wordt door onze nederzettingen, dus voor huisvesting, industriële en commerciële doeleinden, transportinfrastructuur, recreatieve doeleinden, serres, etc. Ook parken en tuinen maken hier deel van uit.

Verantwoording

Het ruimtebeslag neemt nog steeds toe. In 2022 is reeds een derde (32,4%) van de oppervlakte van Vlaanderen ingenomen door nederzettingen. De ruimtebeslagsnelheid neemt wel af tot gemiddeld 3,8 ha/dag de afgelopen drie jaar. Het is dus nuttig om op te volgen hoeveel nieuwe vergunningen afgeleverd worden voor nieuwbouwwoningen in de bestaande open ruimte. Zo kan de afremming en stopzetting van bijkomend ruimtebeslag gemonitord worden.

Beleidscontext

De Vlaamse Regering keurde op 20 juli 2018 de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) goed, met daarin de strategische doelstelling "verminderen van het bijkomend ruimtebeslag: het bijkomend gemiddeld dagelijks ruimtebeslag is tegen 2040 teruggedrongen tot 0 hectare". Daarnaast wordt hiervoor een tussentijdse doelstelling geformuleerd bij de ruimtelijke ontwikkelingsprincipes: "De daling van de gemiddelde dagelijkse ruimte-inname van 6 ha/dag naar 0 ha/dag volgt een ambitieus ritme, waarbij tegen 2025 de dagelijkse ruimte-inname beperkt is tot 3 ha/dag". Dit is de meest centrale doelstelling van de Vlaamse beleidsactie 'bouwshift', die inhoudt dat nieuwe (bouw)ontwikkelingen tegen 2040 volledig plaatsvinden binnen het bestaand ruimtebeslag. Vanaf dan treedt dus geen uitbreiding van het ruimtebeslag meer op.

Doelen

De strategische visie BRV stelt dat de toename van het ruimtebeslag tegen 2040 naar nul moet herleid worden. Een daling van het aantal vergunningen voor nieuwbouwwoningen in de bestaande open ruimte past binnen deze doelstelling.

Gerelateerde documenten

Strategische visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen

Databronnen

• Het Omgevingsloket bevat alle vergunningsaanvragen sinds het in werking treden van het Omgevingsvergunningendecreet.
• De geografische datalaag Ruimtebeslag wordt elke drie jaar opgemaakt en gepubliceerd door het Departement Omgeving.

Berekeningswijze

Elke omgevingsvergunningsaanvraag wordt in het Omgevingsloket geregistreerd als een ‘project’. De nieuwbouwwoningen binnen deze projecten werden toegekend aan een jaartal op basis van hun indieningsdatum. 2018 is het eerste jaar waarvoor volledige cijfers beschikbaar zijn. 2023 was bij de opmaak van deze indicator het meest recente jaar met volledige cijfers m.b.t. de aanvragen. Omdat nog niet voor alle vergunningsaanvragen ingediend in 2022 en 2023 de procedure was afgerond, gaat het qua vergunningen en weigeringen om voorlopige cijfers voor beide jaren.

Voor elk nieuwbouwproject gebeurde een overlay van de polygoon van het bijhorende perceel met de ruimtebeslagkaart voor 2019. Het resultaat van deze verrijking is een percentage overlap van de perceelspolygoon met het ruimtebeslag voor elk project. Dit percentage overlap werd als volgt gecategoriseerd:

• Binnen ruimtebeslag: ≥ 95% overlap
• Gedeeltelijk buiten ruimtebeslag: tussen 10% en 95% overlap
• Buiten ruimtebeslag: ≤ 10% overlap

Datakwaliteit, methodekwaliteit en mogelijke verbeteringen

De rapportage op deze pagina geeft de informatie weer zoals ze ingegeven is in het Omgevingsloket. Het ingeven gebeurt door de aanvrager zelf. De data is bijgevolg niet altijd 100% correct of volledig. Zo ontbreekt voor 2% van de nieuwbouwwoningprojecten informatie over het aantal woningen. De hypothese is dat ontwikkelaars van grote projecten dit vaker niet invullen omdat dit een repetitief werkje is. Op basis van de naam van het project werd steekproefsgewijs nagegaan om welk type projecten het gaat wanneer het aantal woningen ontbreekt. 49% van de projecten telt minder dan 5 woningen, 49% tussen de 5 en de 20 woningen en slechts 2% meer dan 30 woningen. Een andere mogelijkheid is dat voor grote projecten het aantal woningen slechts eenmaal ingevuld wordt per type appartement. Dit is moeilijker te achterhalen.

Gezien de ruimtebeslagkaart een 10 m-resolutie heeft, moet ook rekening gehouden worden met een foutenmarge op de overlap met de perceelspolygonen van de projecten in het Omgevingsloket.

Gerelateerde documenten

Landgebruik en ruimtebeslag in Vlaanderen, toestand 2022

Ruimtebeslag 2019