De overheid zet verschillende soorten instrumenten in om haar voornemens en doelstellingen te realiseren. Juridische instrumenten gebruiken dwingende regels en eventueel sancties, economische instrumenten werken via financiële prikkels, en communicatieve instrumenten proberen mensen aan te zetten tot het gewenste gedrag door hen te informeren of hun normen en waarden aan te spreken.

Onderstaande indicatoren geven inzicht in een aantal van de instrumenten die gebruikt worden om de doelstellingen van het omgevingsbeleid te realiseren.