Milieu-uitgaven van de overheden in Vlaanderen stijgen sterk

De milieu-uitgaven van de Vlaamse overheden zijn tussen 2010 en 2022 met bijna 62% gestegen. De overheden omvatten de Vlaamse Overheid, de provincies en de gemeenten. Uitgaven door de federale overheid en door andere instanties, zoals intercommunales en waterbedrijven, die niet gefinancierd worden met algemene overheidsmiddelen, zijn niet inbegrepen. Zo zijn uitgaven voor riolering grotendeels niet mee opgenomen. De stijging zit voornamelijk bij de Vlaamse Overheid en in mindere mate bij de provincies. De uitgaven bij de gemeenten zijn relatief constant gebleven.

Uitgaven van de Vlaamse Overheid grotendeels naar bestrijding van milieuvervuiling

Veruit de grootste uitgavenpost voor de Vlaamse Overheid (71% in 2022) is de bestrijding van milieuvervuiling (COFOG-categorie 05.3). Hieronder vallen uitgaven voor de bescherming van lucht, klimaat, bodem en grondwater, maar ook voor geluids- en trillingsreductie en bescherming tegen straling. De set van maatregelen die onder deze uitgavenpost valt, is dan ook zeer breed: investeren in en onderhouden van meetnetwerken, de aanleg van geluidsmuren of geluidsreducerende ondergrond voor snelwegen en treinbeddingen, verminderen van water-, bodem- en luchtvervuiling, enz. Het grootste deel van de toename sinds 2010 zit ook bij de bestrijding van milieuvervuiling. Deze uitgavenpost is van groot belang aangezien de subsidies op groenestroomcertificaten hierbij zijn inbegrepen. Andere uitgavenposten in 2022 zijn overige milieubescherming (14%), bescherming van biodiversiteit en landschap (9,3%), afvalwaterbeheer (3,1%) en afvalbeheer (2,9%).

Uitgaven van de provincies grotendeels naar waterbeheer en overige milieubescherming

De uitgaven door de provincies zijn verhoudingsgewijs beperkter en pas opgenomen in het overzicht sinds 2014. De belangrijkste beleidsvelden van de provinciale uitgaven in 2022 zijn waterbeheer (41,6%) en overige milieubescherming (ongeveer 29%). Bescherming van biodiversiteit, landschappen en bodem (15%) en klimaat en energie (6,2%) zijn relatief minder belangrijke uitgaven.

Uitgaven van de gemeenten grotendeels naar afval- en materialenbeheer

De gemeentelijke uitgaven namen in 2022 toe t.o.v. 2015. Gemeenten gaven vooral geld uit aan afval- en materialenbeheer (62%). Ook waterbeheer (22%) bleek relatief belangrijk. Andere beleidsvelden zoals de bescherming van biodiversiteit (5%), landschappen en bodem, klimaat en energie (4%), overige milieubescherming (4%) en vermindering van de milieuverontreiniging (3%) kregen relatief minder geld.

De gemeentelijke uitgaven alleen geven geen volledig beeld. Zo zijn de uitgaven voor water (met name riolering) afgenomen van 363 miljoen euro in 2010 naar 230 miljoen euro in 2022. Twee derde van de gemeenten besteedt het beheer en de uitbouw van de riolering namelijk uit aan rioolbeheerders. Deze uitgaven komen dan ook niet meer in de jaarrekening van alle gemeenten.

Voor afvalbeheer zijn de jaarlijkse uitgaven voor gemeenten toegenomen van 499 miljoen euro in 2010 tot 654 miljoen euro in 2022. Ook hier speelt de uitbesteding van afvalbeheer aan intercommunales een rol, maar de impact is relatief minder groot dan bij waterbeheer, omdat een groter deel van de inkomsten en uitgaven nog via de gemeente loopt.