Deze indicator geeft de grootte van de jaarlijkse milieu-uitgaven van de overheden in Vlaanderen in miljoen euro per jaar. Met de overheden bedoelen we de Vlaamse overheid, de provincies en de gemeenten. Uitgaven van de federale overheid en uitgaven door andere instanties zoals intercommunales en waterbedrijven, die niet gefinancierd worden met algemene overheidsmiddelen, zijn niet inbegrepen. Zo zijn uitgaven voor riolering grotendeels niet inbegrepen in deze cijfers.

Milieu-uitgaven Vlaamse overheden nemen in 10 jaar tijd met bijna de helft toe

De grafiek toont dat tussen 2010 en 2020 de milieu-uitgaven met bijna de helft zijn gestegen. De stijging zit grotendeels bij de Vlaamse overheid en in mindere mate bij de provincies. De uitgaven bij de gemeenten zijn relatief constant gebleven.

Grootste deel van milieu-uitgaven Vlaamse overheid gaan naar “Bestrijding van milieuvervuiling”

Veruit de grootste uitgavenpost voor de Vlaamse overheid (72,6% in 2020) zit in "Bestrijding van milieuvervuiling" (COFOG-categorie 05.3). Hieronder vallen uitgaven voor de bescherming van lucht, klimaat, bodem en grondwater, maar ook voor geluids- en trillingsreductie en bescherming tegen straling. De set van maatregelen die onder deze uitgavenpost valt, is dan ook zeer breed. Enkele concrete voorbeelden zijn het investeren in en onderhouden van meetnetwerken, de aanleg van geluidsmuren of geluidsreducerende ondergrond voor snelwegen en treinbeddingen, en maatregelen om water-, bodem- en luchtvervuiling tegen te gaan. Het grootste deel van de toename sinds 2010 zit eveneens in de uitgavenpost “Bestrijding van milieuvervuiling”. Deze uitgavenpost is van groot belang gezien de subsidies op groene stroomcertificaten hierbij zijn inbegrepen. Andere uitgavenposten in 2020 zijn afvalbeheer (4,5%), afvalwaterbeheer (4,6%), bescherming van biodiversiteit en landschap (8%) en overige milieubescherming (10%).

Grootste deel van milieu-uitgaven van provincies gaan naar “Waterbeheer” en “Overige milieubescherming”

De uitgaven door provincies zijn verhoudingsgewijs beperkter en pas opgenomen in het overzicht sinds 2014. De belangrijkste beleidsvelden in provinciale uitgaven zijn waterbeheer (44% van de uitgaven in 2020) en overige milieubescherming (ongeveer 30% van de uitgaven in 2020). Bescherming van biodiversiteit, landschappen en bodem (16%) en klimaat en energie (9%) zijn relatief minder belangrijke uitgaven.

Grootste deel van milieu-uitgaven van gemeenten gaan naar “Afval- en materialenbeheer”

Gemeenten geven vooral geld uit aan afval- en materialenbeheer (63% in 2019). Ook waterbeheer (22%) blijkt relatief belangrijk. Andere beleidsvelden zoals de vermindering van de milieuverontreiniging (3%), bescherming van biodiversiteit (5%), landschappen en bodem, klimaat en energie (3%) en de overige milieubescherming (4%) zijn relatief minder belangrijk.

In vergelijking met de gemeentelijke uitgaven in 2010 zijn de uitgaven in 2020 toegenomen. De gemeentelijke uitgaven alleen geven geen volledig beeld. Zo zijn de uitgaven voor water (met name riolering) afgenomen van 363 miljoen € in 2010 naar 208 miljoen € in 2020, dit is wel een toename ten opzichte van 2019. De afname ten opzichte van 2010 is voornamelijk toe te wijzen aan het feit dat twee derde van de gemeenten het beheer en de uitbouw van de riolering aan rioolbeheerders uitbesteden. Deze uitgaven komen dan ook niet meer in de jaarrekening van alle gemeenten.

Zo rapporteert VMM dat de kosten die voor rioolbeheer gemaakt worden in Vlaanderen in 2018, 320 miljoen euro bedragen waarvan 135 miljoen euro wordt uitgegeven door gemeenten die nog altijd zelf instaan voor rioolbeheer. Deze kostencijfers zijn niet één op één vergelijkbaar met de uitgaven van gemeenten, maar ze geven het relatief belang aan van deze uitbesteding. Sinds 2010 is het aantal gemeenten dat rioolbeheer uitbesteedt, ook wat toegenomen.

Voor afvalbeheer zijn de jaarlijkse uitgaven voor gemeenten toegenomen van 499 miljoen euro in 2010 tot 615 miljoen euro in 2020. Ook hier heeft de uitbesteding van afvalbeheer aan intercommunales een impact op de gemeentelijke uitgaven, maar relatief gezien is deze impact minder groot dan bij waterbeheer, omdat een groter deel van de inkomsten en uitgaven nog via de gemeente loopt.