Wanneer iemand van oordeel is dat de beslissing over een vergunningsaanvraag onterecht is, dan kan die persoon daartegen in beroep gaan. Dit kan de aanvrager zijn die niet akkoord is met de beslissing, of een overheid (adviserende instantie of toezichthoudende overheid) die oordeelt dat de beslissing strijdig is met haar beleid of een derde (buur, vereniging, enz.) die schade ondervindt door de beslissing.

De wetgeving voorziet 2 soorten beroep: een beroep bij de hogere overheid, en nadien nog een beroep bij de rechter. Hier rapporteren we over de beroepen bij de hogere overheid, de zogenoemde administratieve beroepen. Deze beroepsinstantie beoordeelt de totaliteit van de aanvraag en gaat dus ook in op de inhoudelijke elementen van de aanvraag. Zo doet ze niet alleen de toetsing aan de wettelijke bepalingen, maar ook de inpassing van het project beoordeling in zijn omgeving. In globo wordt in de periode 2018 – 2020 nog evenveel in beroep gegaan als voorheen. Het vorige Ruimterapport Vlaanderen (RURA) rapporteerde al dat tegen 3,5% van de gemeentelijke beslissingen over een stedenbouwkundige aanvraag in beroep werd gegaan (periode 2010 – 2016).

Tegen 8.215 aanvragen (3,9% van het totaal aantal aanvragen waarover een beslissing is genomen) is in laatste administratieve aanleg een beroep ingesteld in de periode 2018 - 2020. De meerderheid van deze beroepen wordt beoordeeld door de provincie (93%), een minderheid door de Vlaamse overheid (7%). De dossiers waartegen in beroep wordt gegaan zijn in hoofdzaak voor aanvragen met enkel een stedenbouwkundig luik (met de functie wonen), dit zijn in aantal dan ook de meeste dossiers (Departement Omgeving, 2020b). Gemiddeld wordt na 96,5 dagen een beslissing genomen over het project waartegen in beroep wordt gegaan. Ook hier verschilt de beslissingstermijn van de bevoegde overheid, en kan die afhangen van de complexiteit van het dossier.

Beroepen komen iets meer voor bij gemengde projecten (tegen 8,3% van de aanvragen wordt in beroep gegaan). Er wordt vooral in beroep gegaan tegen een weigering (35%) en minder vaak tegen een vergunning (5,8%). 65% van de beslissingen in eerste aanleg blijven behouden in laatste aanleg. 67% van de aangevochten vergunningen blijft een vergunning na beroep, 39% van de weigeringen wordt omgezet in een vergunning.

Er zijn types aanvragen waar duidelijk meer in beroep wordt gegaan. Dit zijn vooral de windturbines (47%), maar ook tegen rust- en verzorgingstehuizen en serviceflats (21 en 29%) en meergezinswoningen (18%) wordt gemiddeld meer in beroep gegaan (Departement Omgeving, 2020b).