5G-technologie groeit sterk sinds 2020  

Zendantennes op masten van mobiele telecomnetwerken werken met verschillende generaties technologieën (2G, 3G, 4G en 5G). De meest recente technologie is 5G. Deze is tientallen keren sneller dan 4G, laat meer gebruikers tegelijkertijd toe en maakt een snelle connectiviteit tussen veel grotere hoeveelheden draadloze apparaten mogelijk.

Hiermee ondersteunt 5G de technologische ontwikkelingen in andere domeinen dan telecom, zoals vergroening. Digitale technologieën kunnen namelijk helpen om de economie circulair en klimaatneutraal te maken, op voorwaarde dat de voetafdruk van deze technologieën vermindert. De Europese Commissie zet daarom sterk in op de groene en digitale ‘twin transitie’ waarmee ze de EU tegelijk wil digitaliseren en verduurzamen. 

Voordat operatoren een zendantenne in gebruik mogen nemen of de bestaande technologie ervan wijzigen, moeten ze een conformiteitsattest aanvragen bij het Departement Omgeving. Met deze attesten ziet de Vlaamse overheid erop toe dat de aangevraagde toestand voldoet aan de VLAREM-normering voor de blootstelling aan niet-ioniserende straling afkomstig uit vast opgestelde zendantennes. De evolutie van het aantal goedgekeurde conformiteitsattesten voor vast opgestelde zendantennes per technologie geeft een globaal beeld van de snelheid waarmee 5G-technologie toegevoegd wordt aan de zendinfrastructuur.

Bovenstaande figuur toont dat 2G- en 3G-technologie sinds 2019 een steeds kleiner aandeel hebben in de goedgekeurde conformiteitsattesten ten voordele van 4G-technologie. In 2020 komt 5G-technologie langzaam op dankzij de tijdelijke licenties die het BIPT (Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie, de federale regulator van de elektronische communicatiemarkt) vanaf juli verleende aan operatoren. Deze tijdelijke licenties golden voor bepaalde radiofrequentiebanden in afwachting van de frequentieveilingen. Vanaf eind 2020 werden testvergunningen afgeleverd aan operatoren, leveranciers, onderzoeksinstellingen, enz. Deze hadden slechts een beperkte duurtijd en bepaalde gebruiksbeperkingen.

Pas vanaf de veiling van nieuwe radiofrequentiebanden in België in juni en juli 2022 was het mogelijk om op grootschalige basis 5G aan te vragen. In de goedgekeurde conformiteitsattesten voor 2022 blijft 4G belangrijk, maar neemt het aandeel af tot 40,2%, terwijl dat van 5G stijgt tot 38,1%. In 2023 stijgt het 5G-aandeel verder tot 46%. In 2024 blijft het aandeel per technologie stabiel. 

Twee derde van sites voor zendantennes beschikt over 5G 

Over het algemeen loopt de ruimtelijke spreiding van de sites voor zendantennes gelijk met het bevolkingspatroon. Antennes staan dichter op elkaar in dichtbevolkte omgevingen, terwijl in dunner bevolkte gebieden minder antennes hogere vermogens uitzenden. Ongeveer de helft van de sites voor zendantennes bevindt zich in de kernen en bijna 1 op de 4 sites bevindt zich in een planologische zone met industrie, bedrijventerrein of kantoorpark.  

In 2022 had de helft van de sites zendantennes voor 5G. In 2024 is dit aandeel gestegen tot twee derde. Binnen en buiten de kernen en op bedrijventerreinen is het 5G-aandeel in 2024 ook toegenomen. Globaal beschikt 67% van de sites in de kernen nu over 5G-antennes. Maar waar de centrumsteden (grote kernen) in 2022 nog het grootste aandeel sites met 5G-antennes hadden, maakten de kleine en middelgrote kernen een inhaalbeweging: in deze categorie is het aandeel sites met 5G-antennes nu het grootst (70%).