Aandeel alternatieve minerale grondstoffen stijgt

Minerale grondstoffen omvatten, zoals beschreven bij de indicator Inzet minerale grondstoffen, primaire delfstoffen en alternatieven hiervoor. Het omgevingsbeleid zet in op een circulaire economie, waarbij ernaar gestreefd wordt om materialen en producten zo hoogwaardig mogelijk te blijven inzetten in de economie. Dit houdt onder meer in dat, waar dit technisch mogelijk en ecologisch verantwoord is, alternatieve grondstoffen ingezet worden in plaats van primaire delfstoffen.

Het aandeel alternatieven in de inzet van minerale grondstoffen nam toe van 31% in 2010 naar 43% in 2018. Dit is voornamelijk het gevolg van een aanhoudende stijging van de inzet van gerecycleerde granulaten van bouw- en sloopafval. Gezien circa 95% van het inerte bouw- en sloopafval wordt gerecycleerd, hangt de inzet van gerecycleerde granulaten samen met de hoeveelheid bouw- en sloppafval die vrijkomt bij afbraakwerken. Uitgegraven bodem werd hier niet meegenomen in de cijfers omdat deze niet bij alle toepassingen ingezet wordt als alternatief voor een primaire delfstof (zie indicator Inzet minerale grondstoffen).

Alternatieven worden vooral ingezet in aannemerij

De alternatieve grondstoffen uit bovenstaande figuur bestaan uit drie groepen: gerecycleerde granulaten van bouw- en sloopafval, bagger- en ruimingsspecie en overige alternatieve grondstoffen. In 2018 werd ongeveer een kwart werd van de gerecycleerde granulaten van bouw- en sloopafval ingezet in stortklaar beton. 69% werd ingezet in werken (aanvullingen en ophogingen, drainage-, funderings- en stabilisatielagen en oppervlakteverhardingen), wat een laagwaardiger toepassing is. Een aanzienlijk deel van het bouw- en sloopafval wordt dus gedowncycled. Bagger- en ruimingspecie werd voor 94% ingezet in werken en voor 6% bij de inrichting en eindafwerking van stortplaatsen. Bij de overige alternatieven zijn de toepassingen meer divers.

Aandeel inzet gerecycleerde granulaten van bouw- en sloopafval kan nog groter

Volgens prognoses zal het aandeel gerecycleerde granulaten van bouw- en sloopafval in het toekomstige verbruik groter worden en het aandeel primair grof zand, grind en steenslag dalen. Dit komt o.a. door de trend naar kleinere woningen en het ter beschikking komen van meer secundair materiaal.

De toename van het aandeel gerecycleerde granulaten in het verbruik is nog meer uitgesproken wanneer toekomstscenario’s gemodelleerd worden waarin bijkomend ruimtebeslag vermindert (cfr. Strategische Visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen) of duurzamer wordt gebouwd. Het is wel van belang dat materialen die vrijkomen geschikt gemaakt worden voor hoogwaardig gebruik, zodat er geen stocks (surplus) ontstaan van deze materialen.