De Vlaamse ruimteproductiviteit verbetert in de loop der tijd

De ruimteproductiviteit geeft de verhouding weer tussen het reëel bruto binnenlands product (BBP) en het ruimtegebruik, uitgedrukt in hectaren (ha) bebouwde percelen. Door onvolledige data op Europees niveau wordt hier het ruimtegebruik van Vlaanderen in zijn geheel gebruikt. De gegevens zijn dus inclusief die van de huishoudens.

De totale oppervlakte van bebouwde percelen neemt nog jaarlijks toe sinds 2005, maar de toename van het BBP is relatief gezien groter. De ruimteproductiviteit verbetert dus in de loop der tijd.

De ruimte ingenomen door huishoudens, industrie en handel & diensten blijft jaarlijks toenemen, ten koste van de ruimte die wordt ingenomen door landbouw

De ruimte ingenomen door huishoudens, industrie en handel & diensten blijft jaarlijks toenemen, ten koste van de ruimte die wordt ingenomen door landbouw. Sinds 1995 zijn volgens de gegevens van het Kadaster ongeveer 60.000ha landbouwgrond ingenomen door huishoudens (ongeveer 50.000ha) en bedrijven (industrie en handel & diensten ongeveer 10.000ha). Ruimtegebruik door andere categorieën waaronder natuur en bos is relatief constant gebleven.

Verbeteringen in de ruimteproductiviteit worden vooral gerealiseerd in de industrie en de handel & diensten. De procentuele groei van de toegevoegde waarde in deze sectoren ligt hoger dan de procentuele toename in het ruimtegebruik. Handel & diensten kunnen over het algemeen ook meer toegevoegde waarde creëren op een beperktere oppervlakte. De verbetering in ruimteproductiviteit is dus ook te wijten aan de verandering van de structuur van de economie en het belangrijker worden van de dienstensector.

Meer details over de evolutie van ons ruimtegebruik staan in het Ruimterapport Vlaanderen.

Voor ruimteproductiviteit scoort Vlaanderen gemiddeld in vergelijking met de Europese landen

Vlaanderen staat tussen Europese landen in 2018 in de middenmoot. De ruimteproductiviteit ligt in de best scorende landen 2 tot 3 keer hoger dan in Vlaanderen. De relatieve vooruitgang die in Vlaanderen heeft plaatsgevonden in de voorbije 20 jaar is gelijkaardig aan die in de Europese landen.
Ten opzichte van onze buurlanden scoren we zelfs het minst goed.

Vlaanderen heeft een hoog ruimtebeslag. We nemen veel ruimte in om te wonen, te werken en ons te verplaatsen. In absolute waarde zitten we qua verstedelijkingsgraad bij de meest verstedelijkte regio’s in Europa. Het aandeel van ‘built-up area’ is gemiddeld in Europa 1,3% (2018). België zit met 4,9% bijna 4 keer hoger dan dit gemiddelde en heeft na Malta de hoogste verstedelijkingsgraad. Voor Vlaanderen ligt dit cijfer op 7,5% in 2018. Vlaanderen is ook één van de dichtst bevolkte regio’s in Europa.

Wat vooral opvalt is dat er overal in Vlaanderen een relatief hoge bevolkingsdichtheid is. Echt lage dichtheden zoals in het oosten van Duitsland, Noord-Frankrijk of het noorden van het Verenigd Koninkrijk komen in Vlaanderen nergens voor. We wonen dus overal. Daarentegen is ons verstedelijkt gebied dan weer niet dicht bevolkt in vergelijking met gebieden zoals de Nederlandse Randstad, Greater London en Malta.
In vergelijking met het Europese gemiddelde wonen er weinig mensen in een appartement. Daardoor gebruiken we in verhouding veel ruimte voor wonen.

Meer details over de positie van Vlaanderen in Europa met betrekking tot ruimtegebruik staan in het Ruimterapport Vlaanderen.